Wolter leest #14: Stikstof

Ik las Stikstof van Jan Willem Erisman, Wim de Vries e.a. uit 2021. Met als ondertitel: De sluipende effecten op natuur en gezondheid. Verplichte kost voor eenieder die iets te melden heeft over de huidige problematiek in de landbouw. Lezen dus. Jan Willem Erisman is hoogleraar Milieu en Duurzaamheid aan de universiteit Leiden en verdiept zich al jaren in de stikstofproblematiek.

Waarom moet je dit boek lezen?

Het is het woord dat het meest voorkomt als je tegenwoordig een gesprek hebt over de landbouw: stikstof. Maar heel weinig mensen weten wat het echt is. Dit boek is een compact geschreven uiteenzetting over het onderwerp stikstof. Heb je dit boek gelezen dan weet je alles over stikstof (N), lachgas (N20), ammoniak (NH3) en vele andere elementen die een belangrijke rol spelen in de natuur. Het geeft een overzicht van de laatste wetenschappelijke kennis over de stikstofproblematiek en beschrijft mogelijkheden om uit de huidige crisis te komen.

Wat maakt het voor Herenboeren zo interessant?

Het is goed om je te verdiepen in het belangrijkste probleem in de landbouw van dit moment. Stikstofoxiden en ammoniak zorgen voor problemen in Nederland wanneer er te veel van terechtkomt in de natuur. Dan blijkt uit de negatieve effecten op de natuur, de waterkwaliteit, de luchtkwaliteit, de gezondheid en het klimaat. Al deze onderwerpen worden stuk voor stuk beschreven en uitgewerkt. Met het inrichten van een Herenboerderij proberen we een niet verstoorde stikstofkringloop te ontwikkelen. Dat doen we onder andere door geen gebruik te maken van kunstmest. 

De uitspraak van de Raad van State uit mei 2019 over het Programma Aanpak Stikstof (PAS) heeft vergaande gevolgen voor vele projecten in Nederland. Gevolg van de uitspraak was dat er geen extra stikstofdepositie op Natura 2000-gebieden bij mocht komen. Onze regio grenst aan een van de grootste Natura 2000-gebieden van Nederland: het Noord-Hollands duinreservaat. Iets om rekening mee te houden!

Nog een bijzonder inzicht opgedaan?

Dat de huidige discussie over stikstof zo ingewikkeld is komt onder andere door de enorme complexiteit van de natuur. De ecologische gevolgen zijn complex, met vele interacties en worden vaak pas na jaren zichtbaar. Het boek sluit af met de noodzaak tot verandering. Mooi om te lezen dat de verduurzaming van de landbouw en de rol van de consument daarin (zonder tussenhandel) wordt beschreven. Laten we met onze Herenboerderij het goede voorbeeld geven.

Kijk ook het minisymposium georganiseerd in verband met de verschijning van het boek van Stikstof van 15 november 2021: